Dat was het wél geweest als er slachtoffers waren gevallen’. Betonbedrijf Bruil ontsnapt aan een ramp. Niemand raakt gewond, wel is er grote schrik.
Achteraf blijkt de silo niet te deugen. Een doffe dreun schudt Geertruidenberg op, die woensdag in augustus. Alsof er een kleine aardbeving plaatsvindt. Stofwolken waaien over de vestingstad. De dreun blijkt een ingestorte silo, op het terrein van betonbedrijf Bruil. Een enorm gevaarte, met een gewicht van honderden tonnen. Wie eronder komt, is er geweest. ,,Ik hoorde de dreun en ben meteen naar de silo gerend”, vertelt een medewerker. Zijn eerste reactie: koppen tellen. ,,Ik wist hoeveel mensen er aan het werk waren rond de silo. Eén, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven… Ik zag ze tot mijn opluchting allemaal.”
Bij Bruil beseffen ze al snel dat ze goed zijn weggekomen. De leiding schakelt een traumaspecialist in, om personeel op te vangen. ,,We hebben veel geluk gehad. Niemand had ook maar een schrammetje”, constateert directeur Oscar Dekkers.
Al op de dag van het incident rijst het vermoeden dat de silo niet deugt. ,,Een onderbuikgevoel, maar je moet het zeker weten.” Een technisch medewerker vermoedt dat de verstevigingsschotten ontbreken. Het ding, waarin honderden tonnen grind en zand gaan, rust op een aantal kolommen. Alleen om zoveel gewicht te dragen, zijn de schotten een must.
‘Andere silo zou ook instorten’
Bijzonder is dat de silo gloednieuw is, net als de identieke silo ernaast. De ‘tweeling‘ is in de zomer geplaatst, als vervanger van de dertig jaar oude silo’s. Bij de andere silo constateert Bruil hetzelfde: géén versteviging. ,,Een kwestie van tijd dat ook die silo zou instorten.” Die silo wordt voor de zekerheid afgebroken, onderzocht en ligt nog op het terrein van Bruil.
Het betonbedrijf laat een onafhankelijke constructeur de boel onderzoeken. De conclusies in het rapport zijn duidelijk: de noodzakelijke verstevigingsschotten ontbreken. Daardoor kan de constructie veel minder gewicht dragen. ,,Het voldoet niet aan de veiligheidsvoorschriften”, is de analyse.
Aansprakelijkheid
Dekkers raamt de schade op ruim 10 miljoen euro. Zo was de investering, met de silo’s als onderdeel, al 1,5 miljoen euro. ,,Verder moeten we alles opruimen, investeren we in een tijdelijke centrale en is de productie van betonmortel hierdoor fors minder geweest.”
Bruil ‘schiet voor‘, maar legt de aansprakelijkheid neer bij aannemer Rotonde. Die schuift de bal op zijn beurt bij Siemerink, de bouwer van de silo. De partijen zijn nu verwikkeld in een verzekeringskwestie: wie is aansprakelijk en wie betaalt? Mochten de verzekeraars er niet uit komen, volgt mogelijk een rechtszaak.
Bruil heeft Rotonde bewust gevraagd om de silo te laten maken bij overbuurman Siemerink, ook gevestigd in Geertruidenberg. ,,Waarom zou je een silo uit Tsjechië laten komen als er op 50 meter afstand een bedrijf zit dat silo’s maakt?”
Wat ging er mis?
De silo bij Bruil in Geertruidenberg mist cruciale versteviging. Een silo rust op diverse steunpunten. Schotten zijn nodig om de draagkracht te verhogen. Die schotten ontbreken in Geertruidenberg. Zowel in de binnen- als buitenkant, zo constateren onderzoekers. De gloednieuwe silo’s stonden al enkele weken klaar, maar zijn ten tijde van het incident in augustus pas enkele dagen écht in gebruik. Ze hebben een doorsnede van 8,5 meter. Het gewicht van zand en grind wordt in die dagen geleidelijk opgevoerd. Daarbij is de maximale capaciteit nooit gehaald. De overgang van de silo naar de ondersteuning zou voor 600 ton aan materiaal moeten kunnen dragen. Het onderzoeksrapport constateert dat de constructie van deze silo slechts 129 ton kan hebben. Tijdens de instorting zit er ruim 400 ton aan materiaal in de installatie.
De ingestorte silo zet het betonbedrijf, met meerdere vestigingen in Nederland, op scherp. ,,We zijn wakker geschud”, zegt Dekkers. ,,Als we voortaan iets soortgelijks uitbesteden, dan is het: check, check, dubbelcheck.” Volgens Bruil zijn de tekeningen van de vorige silo’s vóór de opdracht in een dossier aan de aannemer en de silobouwer gegeven. ,,Bij die oude silo’s zie je wél de verstevigingsschotten.”
In het geheugen gegrift
Vergeten doen ze die bewuste dag niet zomaar bij Bruil. 21 augustus 2019 staat in het geheugen gegrift. Een grote krater op het terrein is de zichtbare herinnering aan de harde klap. ,,Het is geen litteken. Dat was het wél geweest als er slachtoffers waren gevallen. Nu blijft het werk; je bent veel met het schadedossier bezig.” Met buurtbewoners zijn er regelingen getroffen. Door de stofwolk, ontstaan door een scheur in de silo, zijn auto’s en ruiten vervuild. Het betonbedrijf heeft de vergoedt schade en eventuele kosten voor de wasstraat vergoed. ,,Een goede relatie met de buurt vinden wij erg belangrijk.”
Tijdelijke centrale
Intussen werkt aannemer Rotonde hard aan een tijdelijke betonmortelcentrale, met veel minder capaciteit. Bruil wil graag weer een nieuwe volledige betoncentrale terugbouwen. “Er ontwikkelen zich aantrekkelijke kansen in de markt, waaronder de verbreding van de A27 en aanpak van knooppunt Hooipolder. Dat kan voor ons heel interessant zijn.”
Bron: BN De Stem – Sjoerd Marcelissen
