Geertruidenberg stil bij het wel en wee van hun voormalige Joodse gemeenschap.

Voordat nationaal wordt gevierd dat ons land 75 jaar geleden werd bevrijd – iets wat 101.800 Joden niet meemaakten – staat Geertruidenberg stil bij het wel en wee van hun voormalige Joodse gemeenschap.
De herdenking is een bijzonder initiatief van de Stichting Behoud Geertruidskerk en Veers Erfgoed. Er komt onder meer een lezing door Job Cohen, een ‘lichtmonument’ en een tentoonstelling met een replica van de synagoge.
,,De Joodse inwoners verdwenen hier tijdens de oorlog bijna geruisloos. Er waren geen razzia’s, de mensen moesten zich melden in Vught. Ze stapten op de trein en kwamen nooit meer terug. Einde van het Joodse leven in onze dorpen. Zo bizar…”, verzucht Pascal Hendriks, bestuurslid van Veers Erfgoed.
,,De enkelingen die terugkeerden, verdwenen nauwelijks opgemerkt in de samenleving. Ze probeerden zwijgend hun trauma’s te verwerken. De rest van Nederland, druk bezig met de wederopbouw, wilde deze bladzijde in het geschiedenisboek het liefst snel omslaan.”

Gewone Brabanders
Mede-vrijwilligster Lenie Aarts en Paul Koedijk, beheerder van de Geertruidskerk, vullen aan: ,,Ook al werd er hoofdzakelijk in eigen kring getrouwd, de Joden waren voor de oorlog volledig geïntegreerd in de samenleving. Mede omdat ze vaak van de (ambulante) handel leefden, waardoor er veel contacten waren. Soms was hun bestaan welvarend, soms sjofel. Gewone Brabanders, zoals wij.”
De enkelingen die terugkeerden, verdwenen nauwelijks opgemerkt in de samenleving. Ze probeerden zwijgend hun trauma’s te verwerken
– Pascal Hendriks , bestuurslid van Veers Erfgoed

Op 24 januari geeft Job Cohen een lezing. De oud-politicus en burgemeester zal ook een ‘lichtmonument’ onthullen aan de voet van de Geertruidskerk. De gemeente neemt deel aan het nationale project ‘Levenslicht’, ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Holocaust.
Na de landelijke presentatie van het lichtkunstwerk Levenslicht; 104.000 lichtgevende herdenkingsstenen (aantal Joodse, Roma en Sinti slachtoffers uit Nederland), komt een aantal stenen naar Geertruidenberg. Ze ‘ademen’ licht in het donker en symboliseren zo de levende herinnering aan de slachtoffers.
Over de Joodse inwoners schreef Bas Zijlmans, lid van de Stichting Stolpersteine Geertruidenberg, een boek. Dat wordt nu in een speciale uitgave herdrukt. En Veers Erfgoed heeft bij de gemeente voor elkaar gekregen dat het fietspad langs de huizen van de Joodse familie Kooperberg wordt hernoemd. Het pad – nu nog Streng – gaat Kooperbergpad heten.
Tentoonstelling
Druk wordt nu gewerkt aan een tentoonstelling in de Geertruidskerk op 25 en 26 januari, (herhaling in de zomer). Onder de titel Een naam die niet uitgewist zal worden wordt een beeld geschetst van het (religieuze) leven van de Joodse gemeenschap. Pronkstuk wordt een replica van de Bergse synagoge op ware grootte. ,,We willen de bezoekers tonen hoe het eraan toeging in de sjoel tijdens diensten en feesten”, vertelt Paul Koedijk. Enthousiastelingen van Veers Erfgoed bouwen de houtconstructie van 6 meter breed, 11 meter lang en 6 meter hoog.
De Torah is een heilig geschrift. Daar mag je niet met je jatten aankomen
– Lenie Aarts

Bevlogen vrijwilligster Lenie Aarts sjachert voorwerpen voor de expositie bijeen, zoals een chanoekia (negen-armige kandelaar), een sjofar (ramshoorn) en een jad. Lenie: ,,De Torah is een heilig geschrift. Daar mag je niet met je jatten aankomen. De tekst wordt aangewezen met een speciaal stokje met aan het uiteinde een handje.”
Paul Koedijk benadrukt wat de initiatiefnemers beogen met alle activiteiten: ,,Twee deuren verwijderd van de in Sobibor vermoorde Bertrien Kooperberg woonde het beruchte Bergse NSB-gezin Sassen. Het gevaar van antisemitisme en haat is vaak dichterbij dan je denkt.”
Bron: BN De Stem – Johan van Uffelen 03-01-20